Mάτια μικρά, μεγάλα, περίεργα, αστεία


Οι περισσότεροι από εσάς θα έχετε παρατηρήσει κάποια στιγμή τα μάτια των φίλων σας και γενικά των ανθρώπων που βρίσκονται δίπλα σας και θα διαπιστώσατε ότι όλα τα ανθρώπινα μάτια είναι παρόμοια και μπορεί να διαφέρουν λίγο στο σχήμα ή στο χρώμα.
Δεν ισχύει το ίδιο όμως και με τα μάτια των ζώων. Τα μάτια των ζώων παρουσιάζουν μια ποικιλία χρωμάτων, σχημάτων και μεγεθών. Γιατί συμβαίνει αυτό; Κάθε μορφή ζωικού οργανισμού, από τα «αόμματα» σκουλήκια μέχρι και τον αετό, αντιδρά στο φως.

Ο τρόπος αυτός όμως διαφέρει από ζώο σε ζώο και καθορίζεται από τις ειδικές ανάγκες του κάθε ζώου, από τον τρόπο με τον οποίο συλλαμβάνει την τροφή του, από το πώς αποφεύγει τους διάφορους εχθρούς που το απειλούν καθημερινά, από το αν πετάει, αν κολυμπά και από το αν η «ημέρα» του ξεκινάει το πρωί ή το βράδυ.
Μάτια με την καλύτερη όραση
Ο αετός είναι το ζώο που έχει την καλύτερη όραση. Ενώ ταξιδεύει στον ουρανό μπορεί να εντοπίσει από 350 μέτρα ψηλά ένα κουνέλι που πηδά ανάμεσα στα χορτάρια και να σπεύσει να το αρπάξει. Τα μάτια του είναι τόσο μεγάλα που ζυγίζουν περισσότερο από ότι ο εγκέφαλός του

Βλεφαρίδες μιας σαύρας
Το Ιγκουάνα είναι ένα είδος σαύρας που οι βλεφαρίδες του αποτελούνται από μια σειρά φολίδων που προεξέχουν. Οι σαύρες, αντίθετα από τα φίδια, έχουν βλέφαρα και όταν βλεφαρίζουν ανεβάζουν το κάτω βλέφαρο και δεν κατεβάζουν το πάνω βλέφαρο όπως κάνουμε εμείς.
Μάτια της αράχνης
Η αράχνη δεν έχει δύο αλλά οκτώ μάτια, τα οποία βρίσκονται στην ράχη της. Το καθένα από αυτά μπορεί να δει μέχρι μια συγκεκριμένη απόσταση. Καμία αράχνη δεν μπορεί να δει αντικείμενα σε απόσταση μεγαλύτερη από 30 εκατοστά ή να σχηματίσει σαφείς εικόνες. Μπορεί να παρατηρήσει όμως ακόμα και την πιο ελάχιστη κίνηση που συμβαίνει μπροστά της.
Παιχνίδια με τις κόρες
Η γάτα είναι από τα λίγα ζώα που μπορεί να κυνηγάει τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα. Μπορεί να βλέπει καλά τόσο σε ισχυρό όσο και σε λίγο φως. Οι κόρες των ματιών της δεν είναι στρογγυλές αλλά ωοειδείς. Τη νύχτα η κόρη ανοίγει διάπλατα αλλά το πρωί στο δυνατό φως κλείνει σε μια στενή σχισμή. Το ίδιο συμβαίνει κα με το γκέκο, ένα είδος νυκτόβιας σαύρας που κλείνει τις κόρες του στο φως της ημέρας αφήνοντας το να περάσει μόνο από τέσσερις μικρές ρομβοειδείς τρύπες.
Μάτια... σωλήνες
Τα έντομα έχουν σύνθετα μάτια τα οποία αποτελούνται από πολλούς μακριούς σωλήνες οι οποίοι είναι με τέτοιο τρόπο ο ένας δίπλα στον άλλο σαν να σχηματίζουν ένα μάτσο καλαμάκια πορτοκαλάδας. Και η μύγα έχει μάτια – σωλήνες όπου στο εξωτερικό άκρο κάθε σωλήνα υπάρχει ένας φακός που συγκεντρώνει το φως σε μία ομάδα φωτοευαίσθητων κυττάρων. Το κάθε άκρο του ματιού συλλαμβάνει μία πολύ μικρή εικόνα του κόσμου που βρίσκεται μπροστά του. Έτσι τα μάτια της μύγας συνδυάζουν την εικόνα κάθε οματιδίου και δημιουργούν έτσι μια ψηφιδωτή εικόνα. Δεν έχουν την ικανότητα να σχηματίζουν ακριβείς εικόνες και για αυτό δεν μπορούν να ξεχωρίσουν μια μέλισσα πάνω σε έναν τοίχο από το κεφάλι ενός καρφιού.
Κουκουβάγια... μάτια σαν πιάτα
Τα νυκτόβια ζώα έχουν τεράστια μάτια. Η κουκουβάγια έχει δύο τεράστια μάτια, στρογγυλά σαν πιάτα που τη βοηθούν να βλέπει πολύ καλά την νύχτα και να αντιλαμβάνεται ακόμα και την πιο μικρή αναλαμπή. Τα μάτια της είναι τόσο μεγάλα που δεν μπορούν να γυρίσουν μέσα στις κόγχες τους. Για να παρακολουθήσει τη διαδρομή ενός αρουραίου που φεύγει πανικόβλητος η κουκουβάγια στρίβει το κεφάλι της και μπορεί να γυρίσει τόσο ώστε να κοιτάζει και ακριβώς από πίσω της.
Ο Τάρσιος με τα πελώρια μάτια
Ο Τάρσιος, ξάδερφος του πιθήκου, έχει τα μεγαλύτερα ανάλογα με το μέγεθος του κεφαλιού του, μάτια από όλα τα γνωστά θηλαστικά. Ο Τάρσιος κοιμάται την ημέρα μέσα σε κουφάλες δέντρων και βγαίνει τη νύχτα για να κυνηγήσει την τροφή του, η οποία αποτελείται από έντομα και σαύρες.
Τα περιστρεφόμενα μάτια του Χαμαιλέοντα
Τα μάτια του χαμαιλέοντα στρέφονται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο καθώς αναζητά τα έντομα που θα φάει. Ο Χαμαιλέων κουρνιάζει ακίνητος πάνω σε ένα κλαδί. Μόλις αντιληφθεί κάτι που τον ενδιαφέρει τα μάτια του καρφώνονται και τα δύο στο στόχο προκειμένου να χτυπήσει το θύμα του εκτινάσσοντας με αστραπιαία ταχύτητα τη μακριά γλώσσα του.
Το μάτι που καμουφλάρεται
Σ’ ένα είδος βατράχου της Νοτίου Αμερικής δύο σαρκώδη άνω βλέφαρα προεξέχουν σαν γείσο κράνους από το μέτωπο του βατράχου. Όταν το ζώο απειλείται μισοκλείνει τα βλέφαρα και κρύβει τα μάτια γιατί όπως είναι λαμπερά εύκολα μπορούν να τον προδώσουν σε έναν πεινασμένο κροκόδειλο.
Τα γουρλωτά μάτια του Γιαπωνέζικου Χρυσόψαρου
Το γιαπωνέζικο χρυσόψαρο είναι ένα ψάρι το οποίο έχει 2 τεράστια γουρλωτά μάτια. Χαρακτηριστικό τους είναι ότι τα μάτια του κοιτούν πάντα προς τον ουρανό.
Μάτια που δε βλέπουν
Οι τυφλοπόντικες και οι νυχτερίδες που ζουν σε πλήρες σκοτάδι είναι σχεδόν τυφλά. Τα δύο υποτυπώδη μάτια του τυφλοπόντικα, όχι πιο μεγάλα από κεφάλι καρφίτσας, διακρίνουν μόνο τη διαφορά ανάμεσα σε φως και σκοτάδι.
Μάτια σε παράξενες θέσεις
Ξέρατε ότι τα θαλάσσια ζώα μπορούν να βλέπουν ταυτόχρονα προς όλες τις κατευθύνσεις; Περίεργο ε; κι όμως αληθινό! Στα περισσότερα ψάρια τα μάτια τους είναι σε αντίθετες πλευρές του κεφαλιού πράμα που τους επιτρέπει να έχουν οπτικό πεδίο 360 μοίρες. Άλλα ψάρια όπως ο γελάσικος έχουν τα μάτια πάνω σε «μίσχους» που μπορούν να στρέφονται διευρύνοντας έτσι το οπτικό τους πεδίο.
Κάλυμμα ματιού
Τα φίδια και τα περισσότερα ψάρια δεν έχουν καθόλου βλέφαρα. Τα μάτια τους προστατεύονται από ένα σκληρό υαλώδες επικάλυμμα, όπως και το μάτι του γύλου. Το επικάλυμμα είναι μόνιμο και διατηρείται καθαρό καθώς πλένεται συνεχώς με το νερό.
Μάτια πάνω σε κεραίες
Τα μάτια του καβουριού βρίσκονται πάνω στις κεραίες που ξεπροβάλλουν από το όστρακό του. Το κάθε μάτι έχει τον δικό του φακό και πολλά φωτοευαίσθητα κύτταρα που βοηθούν το καβούρι να αναζητά τροφή και στον πυθμένα του ωκεανού όταν είναι ελάχιστα φωτισμένος. Το καβούρι έχει τη δυνατότητα να κοιτάζει σε διάφορα σημεία ταυτόχρονα.