ΚΑΡΔΕΡΙΝΕΣ

ΚΑΡΔΕΡΙΝΕΣ




Στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη το πιο αγαπητό ωδικό πτηνό είναι η καρδερίνα, το πιο ξεχωριστό ανάμεσα σε όλα τα άγρια πτηνά.
Το όνομα της στην αρχαία Ελλάδα ήταν ακανθίς η ακανθυλλίς η λέξη αυτή προέρχεται από το αγκάθι(γαϊδουράγκαθο) με το οποίο η καρδερίνα τρέφεται.
Υπάρχουν μύθοι,τραγούδια, παραδόσεις που έχουν γραφτεί για το πανέμορφο αυτό πτηνό ,ένας από αυτούς λέει ότι κάποτε η ακανθυλλίς ήταν κόρη του βασιλιά της Ημαθίας Πιέρου μια από τις εννέα του κόρες. Aυτές όταν κάποτε καυχήθηκαν ότι νίκησαν τις μούσες σε μουσικό αγώνα τις μεταμόρφωσαν σε πτηνά και από τότε γυρνούν τα δάση της Ελλάδα και τραγουδούν ασταμάτητα από τον καημό τους. Μια άλλη παράδοση λέει ότι ο πατέρας τους είχε δώσει τα ονόματα των εννέα μουσών στις κόρες του και γι΄ αυτό μεταμορφώθηκαν σε πτηνά. Τα ονόματα αυτών ήταν Κεγχρίς, Κίσσα, Χλωρίς, Ακαλανθίς, Δρακοντίς, Κολυμβάς, Ίυγξ, Νήσσα, Πιπώ.
Μια άλλη παράδοση λέει ότι η καρδερίνα πήγε και έκατσε στον ώμο του Χριστού την ώρα που τον βασάνιζαν πάνω στον τίμιο σταυρό, τον κοιτούσε λυπημένη και γεμάτη με στοργή. Όταν του έδωσαν οι στρατιώτες ένα σφουγγάρι βουτηγμένο στο ξύδι και την χολή για να πιει εκείνος γύρισε απότομα το κεφάλι του για να αποφύγει το σφουγγάρι ,τότε ακάνθινο στέφανο τρύπησε το μέτωπο του και μια σταγόνα αίμα έτρεξε και έπεσα πάνω στο πουλάκι .Από τότε λέγεται ότι ονομάστηκε ακανθίδα.
Άλλη παράδοση θέλει την καρδερίνα να την ξέχασε ο Θεός όταν έφτιαχνε τα πουλιά, την είχε αφήσει τελευταία , του είχαν τελειώσει όλα τα χρώματα και μάζεψε ότι περίσσεψε από τις μπογιές του και τις έβαλε επάνω της διότι δεν ήθελα να την αφήσει άχρωμη την μικρή μας φίλη. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκε το ομορφότερο ωδικό πτηνό η καρδερίνα με τα πολλά έντονα και όμορφα χρώματα.
Κάθε μέρος περιοχή της Ελλάδα της έχει δώσει και ένα ξεχωριστώ τοπωνύμιο παράδειγμα η Μικρασιάτες την ονομάζουν γιαβρί και ειδικά τα μικρά της τα γιαβράκια η γιαβριά (Ελληνοτουρκική λέξη που σημαίνει μωρό η μικρό παιδί).Σε πολλές περιοχές την ονομάζουν γαρδέλι τις μικρόσωμες σκούρες σε χρώματα στα νησιά του Αιγαίου τουρκοπούλες.
Στην χώρα μας υπάρχουν μέρη με μεγάλη παράδοση στην ενασχόληση με της καρδερίνες στα νησιά του Αιγαίου στις Κυκλάδες αλλά και Δωδεκάνησα την αιχμαλωτίζουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπου για την φωνή της π.χ με την "Αρα" ένα είδος διχτύου που στήνεται στα καρτέρια(περάσματα) από νησί σε νησί αλλάζει ο τρόπος στησίματος. Ο πιο δημοφιλής και παραδοσιακός τρόπος πιασίματος είναι τα ξόβεργα(Χίο-Λέσβος) που κατασκευάζονται από τον οξό με μυστικές συνταγές που έχει ο κάθε τόπος(κάποιες από αυτές τις έχω συλλέξει).
Στην Πελοπόννησο αλλά και σε αλλά μέρη της Ελλάδας αιχμαλωτίζουν τα αγριόπουλα με δίχτυα με διαφορετικό στήσιμο από περιοχή σε περιοχή π.χ Βάζουν στην μέση τροφή, νερό και δεμένες καρδερίνες τις λεγόμενες φύντες η παλουκάρες , γύρω γύρω κλείνουν το μέρος με δίχτυα σε στρογγυλό σχήμα με συνεχόμενο δίχτυ. Ένας άλλος τρόπος είναι τα στήνουν χωρισμένα σε δυο τμήματα (πόρτες) δεξιά και αριστερά τα δίχτυα στην μέση βάζουν νερό τροφές και φύντες για να πέσουν μέσα τα πτηνά.
Την μεγαλύτερη παράδοση στις καρδερίνες από πλευράς γνώσεως και ποιότητα φωνών τις έχουν οι μικρασιάτες πρόσφυγες, στην περιοχή μου(Νίκαια) είναι πολύ δημοφιλές ωδικό πτηνό στα μπαλκόνια και τα σπίτια των κατοίκων της περιοχής μας. Σχεδόν κάθε σπίτι έχει αγρία ωδικά πτηνά τα μπαλκόνια και ειδικά στα προσφυγικά παλαιά σπίτια είναι γεμάτα από κραχτόκλουβα.
Καρδερίνες φλώρια λουβαράκια φανέτα τουρλιά παπαδίτσες τσιχλόνια αηδόνια κ.α είναι πτηνά που εκτρέφουν με ιδιαίτερο ζήλο αγάπη και γνώση. Την άνοιξη σε κάθε γειτονία σε κάθε μονοκατοικία στις περισσότερες φορές αλλά και σε πολυκατοικίες ακόμα , όμως ιδιαίτερα στα προσφυγικά σε κάθε μπαλκόνι, αυλή , στα ρείθρα των δρόμων ανθίζουν τα λουλούδια της άνοιξης γεράνια ,βασιλικός, μαργαρίτες το χρώμα των λουλουδιών στις γλάστρες και στα παρτέρια σμίγει με την μυρωδιά του βασιλικού ( όλα αυτά μαζί στήνουν ένα όμορφο σκηνικό) με τα όμορφα στολισμένα και βαμμένα κραχτόκλουβα στους τοίχους δημιουργούν ένα ξεχωριστό σκηνικό μιας παλιάς πόλης ρετρό.
Σε κάθε γειτονιά οι παλιοί καρδερινάδες συζητούν και ανταλλάσσουν απόψεις για τις καρδερίνες τους (φυσικά ο καθένας τους έχει την καλύτερη φωνητικά)
Μερακλήδες παλαιοί εκτροφείς γνώστες μας μεταφέρουν τα μυστικά τις εκπαίδευσης και διατήρησης της καρδερίνας έτσι αυτή η παράδοση περνάει από γενιά σε γενιά.
Πολύ όμορφα είναι και τα ξύλινα κλούβια(πολιτικά) που κατασκευάζουν για αυτά τα πτηνά με περίσσια τέχνη και μεράκι λάτρεις των πτηνών αυτών, Συχνά είναι στολισμένα με πολύχρωμες χάντρες και σε ποικιλόμορφα σχέδια. Δυστυχώς αυτοί οι παλιοί εκτροφείς σιγά σιγά λιγοστεύουν και έτσι κινδυνεύει να χαθεί αυτή η τέχνη.
Μέσα στο σπίτι μας παλιό προσφυγικό είχα βρει τέτοια παλιά κλούβια με τα όμορφα αυτά πτηνά να κελαηδούν με περίσσιο ταμπεραμέντο, έτσι δεν άργησα από μικρό παιδί κιόλας ν' αρχίσω την εκτροφή και αναπαραγωγή πρώτα των άγριων ωδικών πτηνών και μετά ν' ασχοληθώ και με τα καναρίνια. Μόνο οι καλές θηλυκές κανάρες ήταν σε υπόληψη στην περιοχή μας και αρσενικά καναρίνια φωνής χτυπημένα με φωνές άγριων ωδικών πτηνών π.χ αηδόνι παπαδίτσα κ.α
Καρδερινοκάναρα, φλωροκάναρα ,φανετοκάναρα κ.α αλλά και τα φλωροκαρδέρινα ήταν τα πτηνά που ζευγάρων σαν έφηβος βλέποντας αντιγράφοντας και διδασκόμενος από τους δασκάλους της περιοχής μας.
Η Καρδερίνα το επιστημονικό της όνομα είναι(carduelis carduelis carduelis) στα Αγγλικά goldfinch ανήκει στην οικογένεια των στρουθοειδή πτηνών μαζί με το φλώρο το σπουργίτι κ.α χωρίζεται σε δυο είδη το Ευρωπαϊκό (carduelis carduelis) και στο Ασιατικό (carduelis caniceps).

Υπάρχουν φυσικά και μερικά υποείδη όπως :

1.Η καρδερίνα carduelis carduelis(12-13 cm) που ζει από την βόρεια Ιταλία ,Γαλλία, βόρεια Ισπανία ,κεντρική Ευρώπη και μέχρι Πολωνία.
2.Η καρδερίνα carduelis parva(12,5-13,5) που ζει στις περιοχές της κεντρικής και νότιας Ισπανίας ,Πορτογαλία έως το Μαρόκο μέχρι την Αλγερία.
3.Η καρδερίνα carduelis Britannica(12,5-13 cm) που ζει στην Μ. Βρετανία μέχρι τις ακτές των κάτω χωρών.
4.Η καρδερίνα carduelis balcaninica(1 που ζει στην βαλκανική χερσόνησο από την Γιουγκοσλαβία και φτάνει έως την Κρήτη.
5.Η καρδερίνα carduelis niediecki(11,5-12,5) που ζει στα νησιά του Αιγαίου στην Μ. Ασια μέχρι την Βουλγαρία, Ρουμανία.
6.Η καρδερίνα carduelis major(15 cm) η Σιβηρίας που ζει στην Ρωσία και στον Καύκασο
7. Η καρδερίνα carduelis Himalaya (13-13,5) Ιμαλαΐων που ζει στο Πακιστάν έως τα Ιμαλάια.

Η διάκριση του φύλου

Οι αρσενικές καρδερίνες δείτε την σχετική φωτογραφία έχουν πιο έντονα χρώματα πιο σκούρα τα μαύρα σημεία τους. Θα πρέπει ένας νέος εκτροφέας να προσέξει την φτερούγα του αρσενικού πτηνού να είναι όλη μαύρη ,η κόκκινη μάσκα στο κεφάλι να φτάνει μέχρι πίσω από τα μάτια της, τα μουστάκια η τρίχες δηλαδή γύρω από το ράμφος της να είναι μαύρα και αυτά. Στο κεφάλι της το μαύρο τμήμα είναι ομοιόμορφο δίχως άσπρες τρίχες.

Στα μικρά πτηνά τα οποία δεν έχουν ντυθεί ακόμα μπορούμε και εκεί να τα ξεχωρίζουμε από την μαύρη φτερούγα και από το μαύρο μουστάκι. Όμως πολλές φορές μπορεί να γελαστούμε στα νεαρά πτηνά διότι υπάρχουν μερικές καρδερίνες που δεν μπορούμε να της ξεχωρίσουμε απόλυτα.

Οι θηλυκές καρδερίνες έχουν πιο ξεθωριασμένα χρώματα η κόκκινη μάσκα δεν καλύπτει το μάτι αλλά μέχρι την μέση του περίπου . Η φτερούγα της είναι καφέ , στο κεφάλι της στο μαύρο τμήμα έχει άσπρα φτεράκια, στο μουστάκι της έχει καφέ τρίχες και γενικότερα είναι μικρότερη σε μέγεθος από την αρσενική.
Η μικρές θηλυκές καρδερίνες έχουν και αυτές καφέ φτερούγες και καφέ φτεράκια γύρω από το ράμφος τους.